Artificial insemination. Fertilization of human egg cell by sperm. IVF in vitro fertilization. 3d illustration
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.
Tüp Bebek
Tüp bebek kısaca sperm ve yumurtanın dışarıda döllenmesi ve oluşan embryo/embryoların rahim içerisine yerleştirilmesidir.
Kimlere Uygulanır
Genel olarak çiftlerin %15’i korunmamasına karşın gebe kalamamaktadır. Bunların önemli bir bölümü yaş, yumurta rezervi, çocuk sahibi olamama nedeni ve süresi göz önünde bulundurularak sadece gözlem süresinin uzatılması, ilaç tedavisi veya aşılama gibi basit tedavilerle gebe kalırken diğer çiftlere tüp bebek uygulanmaktadır. Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yaklaşık %5’i tüp bebek uygulaması için kliniklere başvurmaktadır.
- Tüpleri kapalı olan kadınlar
- Sperm sayı, hareket veya şekil bozuklukları
- Endometriozis
- Yumurtlama bozuklukları
- Rahimde doğuştan veya sonradan oluşan bazı sorunlar
- Açıklanamayan nedenler
- Yumurta dondurulması amacıyla
- Ailede genetik bir hastalık olması durumunda genetik ayıklama amacıyla
- Yumurta donasyonu
Aşılama ve Tüp Bebek
Çocuk sahibi olamama nedeni ve süresi, yaş, yumurtalık rezervi ve göz önünde bulundurularak tüp bebek uygulaması öncesinde aşılama uygulanabilir. Aşılama doğal döngüde ilaçsız yapılabilmekle birlikte ilaç tedavisi ile yumurtalıkların öncellikle uyarılması ile başarı oranları daha yüksek olduğu için tercih edilir. Yumurta gelişimi sağlandıktan sonra spermler hazırlanıp en hareketli ve kaliteli olanları seçilerek direk rahim içerisine enjekte edilir. Dolayısı ile daha ucuz ve doğal olmakla birlikte başarı oranları tüp bebek uygulamalarından daha düşüktür.
Tüp bebek uygulamalarında ise yine daha yüksek doz ilaç verilerek yumurtalıklar uyarılır, yumurta gelişimi tamamlandıktan sonra dışarı alınır ve spermle laboratuvar ortamında döllenme sağlandıktan sonra oluşan embryolar rahim içerisine verilir. Başarı oranları aşılamaya göre daha yüksektir.
Tüp Bebek Aşamaları
1. Yumurtalıkların Uyarılması
Yumurtalıkların uyarılması için kadın yaşı ve yumurtalık rezervi göz önünde bulundurularak değişik rejimler uygulanmakla birlikte genelde periodun 2-3.günü hormon tedavisine başlanır. Burada amaç çok sayıda yumurta elde edilmesi ve dolayısı ile oluşan fazla sayıdaki embryo içerisinde en iyisinin seçilerek gebelik oranının artırılmasıdır. Ancak son zamanlarda özellikle kanser hastalarında tedavinin gecikmemesi için adet döngüsünün herhangi bir döneminde tedaviye başlanması ile benzer veya daha yüksek sayıda yumurta elde edilmesi ile birlikte diğer hasta gruplarında da adetin herhangi bir döneminde tedaviye
2. Yumurta Toplanması
Yumurta gelişimi sağlandıktan sonra lokal veya genel anestezi altında toplama işlemi gerçekleştirilir; laboratuvar ortamında standart tüp bebek yönteminde yumurtalarla spermler yan yana konularak mikroenjeksiyon (ICSI) işleminde ise spermler direk yumurtanın içerisine enjekte edilerek döllenme işlemi sağlanır.
3. Embryo Transferi
Yumurta toplama işleminden sonra embryo sayısı, kalitesi, daha önceki denemeleri gibi faktörler göz önünde bulundurularak 2-5 gün içerisinde embryo transfer işlemi gerçekleştirilir. Eğer embryo sayısı fazla ise kalan embryolar dondurulmaktadır. Eğer yumurta sayısı fazla ise taze transfer riskli olabileceği için bütün embryolar dondurularak bir sonraki dönemde verilebilmektedir. Ayrıca embryoların genetik olarak incelenmesi isteniyorsa yine bütün embryolar dondurularak daha sonra transfer edilmektedir.
4. Gebelik Testi
Embryo transfer işleminden 10-14 gün sonra gebelik testi yapılır
Tedavi Sırasında Görülebilecek Sorunlar
- Karında şişlik ve kramplar
- Göğüslerde duyarlılık
- Kabızlık
- Sinirliliki, anksiete gibi ruhsal değişiklikler, ateş basması
- Bulantı-kusma
Tüp Bebek Tedavisinin Riskleri
- Çoğul Gebelik: Tüp bebek tedavisinin en önemli risklerinden biridir. İkiz gebeliklerde düşük ve erken doğum gibi riskler çok daha yüksektir. Buna bağlı olarak yoğun bakım süreci, sakatlıklar ve maliyet artmaktadır. Bu nedenle, 35 yaşından genç ve deneme sayısı az olan hastalarda tek embriyo transferi yapılması önemlidir. Tek embriyo transferi yapılıp kalan embriyoların dondurulması ile kümülatif oranlar değişmez, ancak çoğul gebelik önlenebilir.
- Ovarian Hiperstimulasyon Sendromu: Yumurta gelişimi için verilen ilaçlara bağlı olarak bazı hastalarda ciddi durumlar oluşabilir. Karında sıvı toplanması, kanda pıhtılaşma riski artışı ve hastaneye yatış gerektiren tablolar görülebilir. Ancak günümüzde tedavide yapılan değişikliklerle bu risk oldukça azaltılmıştır. Embriyoların dondurulması gebelik oranlarını düşürmemekte, hatta bazı hasta gruplarında daha iyi sonuçlar alınmasını sağlamaktadır.
- Yumurta Toplama İşlemine Bağlı Komplikasyonlar: Kanama, enfeksiyon, barsak ve mesane yaralanmaları gibi komplikasyonlar oldukça nadir görülür.
- Düşük: Gebeliklerin %15-20’si düşükle sonuçlanmaktadır ve bu oran normal gebeliklerle benzerdir.
- Erken Doğum: Çoğul gebeliklerde erken doğum oranı oldukça yüksektir. Tekil gebeliklerde ise bu oran minimal olarak daha yüksektir.
- Dış Gebelik: Tüp bebek gebeliklerinde dış gebelik oranı daha yüksektir.
- Düşük Doğum Ağırlığı: Taze embriyo transferi sonucu oluşan gebeliklerde düşük doğum ağırlığı riski daha yüksek olsa da, bu genellikle klinik açıdan önemli bir sorun teşkil etmez.
